امروز مرکز آمار ترکیه داده‌های خرید املاک در این کشور توسط خارجی‌ها در ماه مارس میلادی (۱۰ اسفند تا ۱۱ فروردین) را منتشر کرد. بر اساس اطلاعات منتشره از مرکز آمار ترکیه، ایرانی‌ها در ماه سوم میلادی ۲۰۲۲ تعداد ۷۸۴ مسکن خریداری کرده‌اند که در قیاس با ماه قبل از آن بیش از ۱۰ درصد افزایش داشته است. در همین حال تعداد کل خانه‌های خریداری در ترکیه توسط خارجی‌ها هم با رشد ۲۱ درصدی نسبت به ماه قبلی، به بیش از ۵۶۰۰ واحد رسیده است.
ایرانیان چقدر خانه خریدند؟
در ماه گذشته میلادی، ایرانیان با خرید ۷۸۴ ملک مسکونی در ترکیه، همچنان بزرگ‌ترین مشتریان خارجی املاک ترک بودند. این برای هشتمین ماه پیاپی بود که ایرانیان در صدر فهرست مشتریان خارجی املاک ترکیه قرار گرفتند. ایرانیان در سومین ماه میلادی نسبت به ماه قبل از آن ۱۰ درصد افزایش داشته است. اما همچنان نسبت به ماه‌های آبان و آذر سال گذشته (نوامبر و دسامبر ۲۰۲۱) که تعداد املاک خریداری شده در ترکیه توسط ایرانیان به رکورد بی‌سابقه ۱۵۰۰ واحد مسکونی در ماه نزدیک شده بود، فاصله زیادی دارد.
بررسی روند تغییرات قیمت دلار نشان می‌دهد که میزان خرید ملک در ترکیه توسط ایرانیان همبستگی بالایی با قیمت دلار و در واقع با انتظارات تورمی دارد. از اواخر تابستان سال گذشته تا اواخر پاییز، به علت تغییر دولت در ایران و وقفه در مذاکرات مجددا انتظارات تورمی رو به صعود رفت که نتیجه آن هم تلاطم دوباره بازارها به ویژه بازار ارز بود. در این دوره خریدهای ایرانیان در ترکیه به صورت تصاعدی بالا رفت.
اما بعد از داغ شدن مذاکرات و همزمان با فروکش قیمت دلار، تعداد املاک خریداری شده در ترکیه توسط ایرانیان با افتی سنگین مواجه شد. ایرانیان در زمستان نسبت به پاییز تعداد خانه‌هایی که در ترکیه خریداری کرده‌اند، ۴۵ درصد کاهش یافته و تقریبا نصف شده است.
ولی ایرانیان در سه ماه نخست سال میلادی در قیاس با مدت مشابه سال گذشته در بازار مسکن ترکیه فعال‌تر ظاهر شده‌اند. به طوری که در حالی متوسط تعداد خانه‌های خریداری شده در ترکیه طی سه ماه نخست میلادی سال گذشته حدود ۵۳۰ واحد در ماه بوده است که این عدد در سه ماه نخست سال جاری با رشد ۴۰ درصدی به بیش از ۷۵۰ واحد معامله در ماه رسیده است.
به نظر می‌رسد دو عامل در این رشد ۴۰ درصدی خریدهای ایرانیان در بازار مسکن ترکیه اثرگذار بوده است. عامل اول را می‌توان محدودیت‌های کرونایی دانست که در زمستان ۹۹ هم ایران با توفان کرونا مواجه بود و هم ترکیه و هر دو کشور در راستای اوج‌گیری کرونا، محدودیت‌هایی وضع کرده بودند. دومین عامل را هم می‌توان افت جدی انتظارات تورمی ایرانیان در زمستان ۹۹ دانست. بعد از پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا در آبان ۹۹، ناگهان بازارها به سرعت عقب‌نشینی کردند و رکودی شدند. در آن هنگام بسیاری از فعالان انتظار احیای زودهنگام برجام، رفع تحریم‌ها و در نتیجه بهبود فضای اقتصادی را داشتند.
افزایش هزینه برای شهروندی ترکیه
سال ۲۰۱۷ دولت ترکیه به منظور جذب سرمایه‌های خارجی، طرح شهروندی در ازای یک میلیون دلار سرمایه گذاری در بازار مسکن این کشور را اجرایی کرد. در ابتدا اقبال چندانی به این طرح نشد و در نهایت دولت ترکیه یک سال بعد این مبلغ را به ۲۵۰ هزار دلار کاهش داد. طبق آمارهای غیررسمی، از ابتدای نیمه دوم ۹۷ که مبلغ دریافت شهروندی در ازای خرید ملک به ۲۵۰ هزار دلار کاهش یافت، تا پایان سال ۲۰۲۱ (دی ۱۴۰۰) بیش از ۷۳۰۰ نفر از طریق سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ترکیه شهروند این کشور شده‌اند. این خریدها مجموعا منجر به تزریق حدود ۲ میلیارد دلار پول به اقتصاد ترکیه شده است.
حال طی روزهای اخیر اخباری منتشر شده مبنی بر این که ترکیه مبلغ مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در بازار مسکن این کشور به منظور اعطای شهروندی را از ۲۵۰ هزار به ۴۰۰ هزار دلار افزایش داده است. البته طی شهریور ۹۷ تا دی ۱۴۰۰ که آمارهای غیررسمی حاکی از دریافت شهروندی توسط بیش از ۷ هزار نفر است، کل خانه‌های خریداری شده در ترکیه توسط خارجی‌ها بیش از ۱۶۰ هزار واحد مسکونی بوده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد عمده خریدهایی که در بازار مسکن این کشور انجام می‌شود با مبالغی کمتر از ۲۵۰ هزار دلار و به منظور دریافت اقامت ۵ ساله بوده است. حال باید دید افزایش ۶۰ درصدی حداقل مبلغ مورد نیاز برای اعطا شهروندی، تاثیری بر تعداد معاملات مسکن در ترکیه دارد یا نه. به نظر می‌رسد دولت ترکیه با این افزایش هزینه شهروندی بیش از همه قصد دارد از شهروندان روس و اوکراینی که حالا با جنگ مواجه‌اند، درآمدزایی داشته باشد.
